کتاب هنر خوب زیستن – ۵۲ میانبر شگفتانگیز به شادکامی، ثروت و موفقیت – آخرین اثر رولف دوبلی است. نویسندهای که کتاب هنر شفاف اندیشیدن او با استقبال بسیار خوبی مواجهه شده است.
روی جلد کتاب نوشته شده است: این کتاب تفکر شما را دگرگون خواهد کرد. رولف دوبلی نیز در مقدمه خود نوشته است:
میتوانید این کتاب را بهعنوان کتابی از فلسفه قدیم برای زندگی در قرن بیست و یکم توصیف کنید.
در پیشگفتار هنر خوب زیستن آمده است:
از روزگاران قدیم، بهعبارت دیگر از ۲۵۰۰ سال پیش و شاید قبلتر از آن انسانها همواره از خودشان پرسیدهاند معنای داشتن یک زندگی خوب چیست؟ چطور باید زندگی کنیم؟ اجزای تشکیل دهنده یک زندگی خوب چه هستند؟ نقش تقدیر در این میان چیست؟ نقش پول چطور؟ آیا چگونگی برخورداری از یک زندگی خوب پرسشی ذهنی یا مربوط به در پیش گرفتن نگرشی خاص است؟ یا این که مقصود از آن رسیدن به هدفهای مشخصی در زندگی است؟ آیا بهتر است که فعالانه در جستوجوی شادی باشیم، یا اینکه صرفا از غم و ناراحتی دوری کنیم؟
هر نسلی به شکلی متفاوت با این پرسشها مواجه میشود اما پاسخها همواره بهطور اساسی مایوس کنندهاند. چرا؟ چون ما دائما در تلاش برای رسیدن به یک اصل واحد، یک باور واحد و یک قانون واحد هستیم. در حالی که چنین نوشدارویی برای خوب زیستن وجود خارجی ندارد.
پس اگر نوشدارویی برای خوب زیستن وجود خارجی ندارد، ما چطور میتوانیم بهتر زندگی کنیم؟ چطور میتوانیم از زندگی خود رضایت داشته باشیم؟ چطور میتوانیم شاد بودن را تجربه کنیم؟ اینها سوالاتی هستند که رولف دوبلی قصد دارد در کتاب هنر خوب زیستن به آنها پاسخ دهد. در قسمتی از متن پشت جلد کتاب نیز آمده است:
هنر خوب زیستن مجموعهای از ابزارهای کاربردی برای یک زندگی خوب است. پنجاه و دو ترفند برای رسیدن به شادکامی – از دوری گزیدنِ بدونِ احساس گناه از فناوریهای روز گرفته تا پرداخت سرخوشانه جریمههای پارک ممنوع – که هدفشان یاری به شما در رسیدن به خشنودی و شادکامی است. این نکتهها شاید نتوانند تضمینکننده یک زندگی خوب باشند، اما دست کم شانس بیشتری برای رسیدن به آن در اختیارتان میگذارند (چیزی که همه ما خواهانش هستیم.)
محتوای کتاب هنر خوب زیستن
کتاب رولف دوبلی، همانطور که از عنوان فرعی آن برمیآید، شامل ۵۲ میانبر شگفتانگیز به شادکامی، ثروت و موفقیت است. همین عنوان فرعی کتاب خودش جای بحث بسیار دارد! در عنوان اصلی کتاب به خوب زیستن اشاره شده است و در عنوان فرعی به شادکامی، ثروت و موفقیت. پس آیا میتوان نتیجه گرفت که برای خوب زیستن به شادکامی، ثروت و موفقیت نیاز داریم؟ آیا خوشحال بودن، خندیدن، پرانرژی بودن نشاندهنده یک زندگی خوب است؟ ثروت داشتن چطور؟ خانه و ماشین خوب نشانه یک زندگی خوب است؟ آیا کسب موفقیت حتما به زندگی خوب میانجامد؟ این موارد سوالهایی هستند که رولف دوبلی در کتاب هنر خوب زیستن به آن پاسخ میدهد و در فصلهای مختلف به بررسی شاد بودن، ثروت و موفقیت میپردازد و نقش هر کدام را در زندگی بررسی میکند.
رولف دوبلی در قسمت دیگری از پیشگفتار خود مینویسد:
من سالهاست که از این ابزارها در زندگی روزمره خودم بهره میبرم. آنها به من در رویارویی با بسیاری از چالشهای کوچک و بزرگ زندگیام یاری رساندهاند. از آنجایی که زندگی من تقریبا در تمام جنبهها بهبود یافته است، (کمپشت شدن موها یا چین و چروک صورتم چیزی از احساس خوشبختیام نکاسته است)، میتوانم با وجدانی آسوده این ابزارها را به شما نیز توصیه کنم؛ این ۵۲ ابزار فکری شاید تضمینکننده یک زندگی خوب نباشند اما به شما فرصتی برای مبارزه میدهند.
برخی از عنوانهای این ۵۲ میانبر عبارتند از:
حسابداری ذهنی / چطور باخت را به بُرد تبدیل کنیم؟
ضدبهرهوری / چرا صرفهجویی کنندگان در زمان، اغلب هدردهندگان زمان هستند؟
توهم خوداندیشی / احساسات را جدی بگیرید، بهجز مال خودتان را
فریبِ تمرکز / چرا شما در کاراییب شادتر نمیبودید؟
راز ایستادگی / چرا کسلکنندهها از ماجراجوها موفقترند؟
معنای کوچکتر زندگی / به کدام هدفها میتوانید برسید و به کدامها نمیتوانید
داستانهای زندگی دروغاند / چرا ما با تصویری دروغین از دنیا گذران میکنیم
پیشگیری / پیش از آن که مجبور به حل مشکلات شوید، از آنها دوری کنید
دام تعصب / چرا صاحبان ایدئولوژی همهچیز را بیش از حد ساده میکنند؟
مغالطه «جهان عادل» / چرا زندگی ما مثل داستانهای جنایی کلاسیک نیست
مسابقه تسلیحاتی / چرا باید از میدان نبرد دوری کنید
قانون استرجن / چطور حسگر چرندیاتتان را تنظیم کنید
موفقیت درونی / چرا ورودی شما از خروجیتان مهمتر است
در تمجید رولف دوبلی و کتاب هنر خوب زیستن بسیار نوشتهاند. در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنیم:
پروفسور دن گلدستاین، دانشکده کسبوکار لندن:
این کتاب تفکر شما را دگرگون خواهد کرد.
جاشوا گرین، استاد روانشناسی دانشگاه هاروارد:
رولف دوبلی مانند یک نوازنده چیرهدست ایدهها را به هم میآمیزد. او با شوخطبعی، ظرافت و دقت در مسیر، علم و هنر را با یکدیگر ترکیب میکند و سرخوشانه به جستجوی فرزانگی میرود.
لو مارینوف، استاد فلسفه سیتی کالج نیویورک:
اثر دوبلی آموزنده، سرشار از تفکر و در عین حال بهسادگی قابل فهم است. در دوره و زمانه آدمهای مشهور بیسواد و ابله، او یک روشنفکر واقعی در حوزه عمومی است.
جاناتان هِیت، پروفسور راهبری اخلاقی در دانشگاه استرن نیویورک و نویسنده کتاب پرفروش ذهنِ درستکار:
رولف دوبلی از این موهبت برخوردار است که میتواند بهترین ایدههای دینا را بیابد و آنها را بهگونهای با یکدیگر ترکیب کند که ارزش نهایی مجموع آنها از ارزش تکتک آن اجزا بیشتر شود. او در کتاب هنر شفاف اندیشیدن نیز چنین کرده بود و حالا آن را در هنر خوب زیستن نیز تکرار کرده است.
درباره هنر خوب زیستن
به احتمال زیاد، اکثریت آدمها با این مسئله که زندگی روزبهروز کیفیت خودش را از دست میدهد، موافق هستند. اگر استثناها را در نظر نگیرم، بیشتر ما فکر میکنیم که دروان ابتدایی دوره شیرینتر و جذابتری نسبت به دوران راهنمایی بود. دوران دبیرستان بسیار لذتبخشتر از دانشگاه بود و غیره و غیره. یعنی در هر برهه زمانی، فکر میکنیم که در گذشته، زندگی بهتر و شادتری داشتیم. ما در دنیایی زندگی میکنیم که هر روز معیارها و ارزشها تغییر میکنند و ضروریات یک زندگی خوب عوض میشوند و لازم داریم برای اینکه احساس خلاء نکنیم و یا موقتا به احساس خوب برسیم، وسایل و چیزهای مختلفی تهیه کنیم. یووال نوح هراری در کتاب انسان خردمند اشاره میکند که: «یکی از قوانین سفت و سخت تاریخ این است که تجمل به ضرورت بدل خواهد شد و بذر الزامات جدیدی را خواهد کاشت.» به این فکر کنید که در همین دو دهه گذشته، موبایل یک کالای لوکس و تجملی بود ولی اکنون اگر کسی موبایل نداشته باشد، به احتمال بسیار زیاد فکر میکند که زندگیاش مطلوبیت چندانی ندارد. حال در این دنیا چطور میتوانیم بهتر زندگی کنیم؟
راهکارهای کتاب هنر خوب زیستن برای بالا بردن کیفیت زندگی، راهکارهای شگفتانگیز و اعجابانگیزی نیستند. ضرفا با خواندن آنها زندگیتان متحول نمیشود و خود شما هم به فرد دیگری تبدیل نمیشوید. چهبسا ممکن است خودتان هم از این میانبرها آگاه باشد. اما مسئلهای که وجود دارد، این است که تصمیم بگیرید آگاهانه از این میانبرها استفاده کنید. انجام دادن و یا ندادن است که کیفیت زندگی را مشخص میکند. با خواندن این کتاب، اطلاعات شما در مورد خوب زندگی کردن بالا میرود و ممکن است مدت محدودی هم بهتر زندگی کنید اما یک زندگی خوب پایدار نخواهید داشت. باید تلاش کرد از این میانبر به شکل عملی استفاده کنیم. به همین خاطر:
پیشنهاد ما برای استفاده حداکثری از کتاب هنر خوب زیستن این است که کتاب را به مرور زمان بخوانید. شاید جذاب و خواندنی بودن کتاب شما را در خود غرق کند و متوجه نشوید که حجم زیادی از کتاب را در یک نشست خواندهاید. به همین خاطر پیشنهاد میکنیم قبل از خواندن کتاب برنامهریزی کنید و سعی کنید در طول روز فقط یک یا دو فصل از کتاب را بخوانید و تلاش کنید در طول روز به شکلی عملی از آنها استفاده کنید یا حداقل به آن فکر کنید. چون شاید همه گفتههای کتاب را قبول نداشته باشید و یا با زندگی شما تداخل داشته باشند.
از نظر ساختاری، هنر خوب زیستن کاملا شبیه کتاب قبلی نویسنده – یعنی هنر شفاف اندیشیدن است – و حتی در این کتاب هم مفاهیم کتاب هنر شفاف اندیشیدن استفاده شده است. به همین خاطر پیشنهاد میکنم این دو کتاب را در کنار هم بخوانید. اگر بهتر فکر کنید، زندگی بهتری خواهید داشت و اگر بهتر زندگی کنید، بهتر هم میتوانید فکر کنید.
نکته نهایی اینکه، ترجمه این اثر، ترجمه خوب و روانی بود اما کتاب به شکل جدی به ویراستاری نیاز دارد. امیدوارم نشر مهرگان خرد در چاپ بعدی این کتاب را بدون عیب و ایراد روانه بازار کند.
رولف دوبلی در سخن پایانی میگوید:
از وقتی نوشتن در مورد خوب زیستن را شروع کردم، مردم از من میپرسیدند؛ خوب زیستن دقیقا چی هست؟ تعریفش چیست؟ پاسخ من؛ نمیدانم. پاسخ من یادآور خداشناسی سلبی دوران قرون وسطی است. آنها در برابر این پرسش که خدا چیست پاسخ میدادند؛ نمیتوان گفت که خدا دقیقا چیست، تنها میتوان گفت که چهچیز نیست. همین موضوع در مورد خوب زیستن هم صادق است. نمیتوانید بگویید که زندگی خوب دقیقا چیست، اما میتوانید با اطمینان بگوید که چه نیست. اگر زندگیتان یک زندگی خوب نیست، خودتان این را میفهمید.
جملاتی از متن هنر خوب زیستن
۱-حسابداری ذهنی / چطور باخت را به بُرد تبدیل کنیم
از دور دیدم که یک افسر پلیس برگه جریمهای را زیر برفپاککن شیشه جلوی ماشینم گذاشت. بله، در جای ممنوع پارک کرده بودم. تمام جای پارکها پر بودند و من عجله داشتم و پیدا کردن یک جای پارک مجاز در مرکز شهر زوریخ مثل پیدا کردن یک صندلی برای آفتاب گرفتن در قطب جنوب است! یک آن تصمیم گرفتم خودم را سریعا به محل برسانم. خودم را در برابر افسر تجسم کردم که نفسنفسزنان و با موهایی آشفته تلاش میکنم به او بقبولانم که وضعیتم را درک کند. اما از خیرش گذشتم؛ سالها تجربه به من آموخته که برخی کارها فقط باعث میشوند شما در برابر دیگران احمق جلوه کنید. باعث میشوند که خودتان را کوچک کنید و شب، خواب به چشمتان نیاید. (هنر خوب زیستن – صفحه ۹)
۶-هنر منفی خوب زیستن / کار نادرستی انجام نده، کار درست خودش اتفاق میافتد
چارلز الیس همین رویکرد را به تنیسبازان آماتور پیشنهاد میکند. برعکس بازیکنان حرفهای که تقریبا میتوانند با هر ضربهشان توپ را دقیقا به جایی که خودشان میخواهند بفرستند، بازیکنان آماتور اشتباهات بیشماری در طول بازی مرتکب میشوند. آنها توپ را به تور میکوبند، ضرباتشان اکثرا ارتفاع بالایی دارد یا اینکه بیش از حد محکم است و نهایتا در جایی اشتباه از زمین بازی فرود میآید. بازی تنیس حرفهای کاملا با بازی آماتورها فرق میکند؛ حرفهایها امتیاز را میبَرند، آماتورها امتیازها را میبازند. این به این معنی است که اگر دارید در برابر یک تنیسباز آماتور بازی میکنید، بهترین گزینه برای شما این است که تمرکز خود را صرفا روی این بگذارید که اشتباهی مرتکب نشوید. (هنر خوب زیستن – صفحه ۳۶)
۱۳-پولِ گورِ بابات / پساندازِ آزادی
اساسا به محض آنکه از خط فقر بالاتر آمدید و مقداری پول به عنوان پشتوانه پسانداز کردید، دیگر پول جایی در میان فاکتورهایی که موجب یک زندگی خوب میشوند نخواهد داشت. پس بهجای حرصزدن برای جمع کردن پول، روی فاکتورهای دیگر کار کنید. موفقیت حقیقی، همانگونه که در فصل پایانی خواهیم دید، چیزی غیر از موفقیت مالی است. (هنر خوب زیستن – صفحه ۷۴)
۱۷-زندان خوشنامی / چطور از تایید بیرونی به تایید درونی برسیم
تفکر توجه به کارنامه بیرونی هرگز به مانند امروز غالب نبوده است. دیوید بروکس در این خصوص میگوید: «شبکههای اجتماعی فرهنگی را به وجود آوردهاند که در آن آدمها به مدیران کوچکی برای برندهای شخصی خودشان تبدیل شدهاند و با استفاده از فیسبوک، توییتر، پیامهای متنی و اینستاگرام یک خودِ بیرونی از خود به نمایش میگذارند که به شکل دروغینی سرخوش و تا حدی اغراقآمیز است.» دیوید بروکس در توصیف چیزی که آدمها در صورتی که مراقب نباشند، میتوانند به آن تبدیل شوند از عبارت خارقالعاده «ماشینهای ستایشطلب» استفاده میکند. (هنر خوب زیستن – صفحه ۹۴)
۳۱-سنگر ذهنی شما / چرخ روزگار
هرچیزی که دارید، برایش ارزش قائلید و به آن عشق میورزید؛ مثل سلامتیتان، شریک زندگیتان، بچههایتان، دوستانتان، خانهتان، پولتان، سرزمین مادریتان، اعتبارتان، و جایگاتان؛ همه اینها گذراست. به آنها دل نبندید. آرام باشید و از این که روزگار آنها را به شما داده است، سپاسگزار باشید. ولی همیشه این را به یاد داشته باشید که تمام اینها زودگذر، شکننده و موقتی هستند. بهترین نگرشی که میشود داشت این است که تصور کنید اینها را به صورت قرضی به شما دادهاند و هر زمان ممکن است آنها را پس بگیرند. حتی اگر چنین هم نشود، در نهایت مرگ آنها را از شما خواهد گرفت. (هنر خوب زیستن – صفحه ۱۶۳)
۴۶-مسابقه تسلیحاتی / چرا باید از میدان نبرد دوری کنید
بسیاری از جوانان به این باورند که رفتن به دانشگاه پیشنیاز لازم برای شغلهای برجسته است و فارغالتحصیلان با مدرک بالا نسبت به افرادی با تحصیلات کمتر، حقوق بیشتری خواهند داشت. بااینحال در حالت متعادل با احتساب هزینهها و زمان صرف شده، بیشتر دانشآموختگان پردرآمدتر از بقیه نیستند و حتی بدتر از کسانی هستند که سطح تحصیلات کمتری دارند. (هنر خوب زیستن – صفحه ۲۳۵)
۵۲-موفقیت درونی / چرا ورودی شما از خروجیتان مهمتر است
بگذارید تعریف کاملا متفاوتی از موفقیت به شما ارائه دهم، تعریفی که دست کم دو هزار سال قدمت دارد. موفقیت، براساس تعریف خود، نه به میزان منزلت و اعتباری که جامعه به فرد میدهد وابسته است و نه به قرار گرفتن در فهرستهای مبتذل. تعریفش این است؛ موفقیت حقیقی، موفقیت درونی است. همین! (هنر خوب زیستن – صفحه ۲۶۶)